Đề thi tuyển sinh vào Lớp 10 môn Ngữ văn năm 2020 - Sở GD và ĐT Ninh Thuận (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi tuyển sinh vào Lớp 10 môn Ngữ văn năm 2020 - Sở GD và ĐT Ninh Thuận (Có đáp án)

1. ĐỀ THI CHÍNH THỨC VÀO 10 MÔN: NGỮ VĂN – NINH THUẬN NĂM 2020 I. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN (3,0 điểm) [1]. “Trong cuộc sống thường ngày, có biết bao nhiêu tấm gương về lòng nhân ái hiến máu cứu người, quyên góp giúp đỡ đồng bào bị thiên tai, giúp mổ tim cho các em nhỏ bị bệnh bẩm sinh, nhảy xuống dòng nước xoáy của người ( ). Tuy vậy, không ít người lại thờ ơ, lãnh đạm với hoàn cảnh khó khăn, hiểm nghèo của người khác ( ) [2]. Lối sống vị tha, mình vì mọi người bắt nguồn từ lòng nhân ái ( ). Để có lòng nhân ái, mỗi người phải thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng lối sống, đạo đức. Môi trường gia đình là nơi khởi nguồn hình thành nhân cách. Đứa trẻ được sinh ra và lớn lên trong một gia đình nền nếp, có giáo dục sẽ yêu thương, kính trọng bố mẹ, ông bà, anh chị em gắn bó với tình cảm ruột thịt (.). Người ta thường nói, trường học vừa là nơi dạy chữ vừa là nơi trồng người. Thiết nghĩ, những bài học đầu tiên của việc trồng người là giáo dục tình yêu thương con người, quý trọng con người" ) (Trích “Bồi đắp lòng nhân ái", Trần Nguyễn, Câu 1 (0,5 điểm) Hãy nêu những tấm gương về lòng nhân ái được tác giả đề cập trong đoạn văn số 1. Câu 2 (0,5 điểm) “Tuy vậy, không ít người lại thờ ơ, lãnh đạm với hoàn cảnh khó khăn, hiểm nghèo của người khác". Từ “khó khăn" trong câu văn đã nêu là từ đơn hay từ phức? Câu 3 (1,0 điểm) Em hiểu như thế nào về quan niệm của tác giả: “Môi trường gia đình là nơi khởi nguồn hình thành nhân cách”? Câu 4 (1,0 điểm) “Để có lòng nhân ái, mỗi người phải thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng lối sống, đạo đức”. Hãy chỉ ra vài việc làm mà học sinh ở độ tuổi Trung học
2. HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT MÔN NGỮ VĂN THỰC HIỆN: BAN CHUYÊN MÔN Phần I Câu 1 Hãy nêu những tấm gương về lòng nhân ái được tác giả đề cập trong đoạn văn số 1. Phương pháp: Căn cứ bài đọc hiểu Cách giải: Tấm gương về lòng nhân ái: hiến máu cứu người, quyên góp giúp đỡ đồng bào bị thiên tai, giúp mổ tim cho các em nhỏ bị tim bẩm sinh. Câu 2 “Tuy vậy, không ít người lại thờ ơ, lãnh đạm với hoàn cảnh khó khăn, hiểm nghèo của người khác". Từ “khó khăn" trong câu văn đã nêu là từ đơn hay từ phức? Phương pháp: Căn cứ bài Từ và cấu tạo từ tiếng Việt Cách giải: - “Khó khăn” là từ phức. Câu 3 Em hiểu như thế nào về quan niệm của tác giả: “Môi trường gia đình là nơi khởi nguồn hình thành nhân cách”? Phương pháp: phân tích Cách giải: Có thể hiểu “Mỗi gia đình là nơi khởi nguồn hình thành nhân cách” là: tác giả muốn khẳng định gia đình là cái nôi nuôi dưỡng và hình thành nhân cách con người. Gia đình có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách của mỗi đứa trẻ. Câu 4
3. * Mở rộng vấn đề - Bên cạnh những người sống đầy lòng nhân ái, yêu thương con người thì vẫn có những kẻ sống thờ ờ, vô tâm, đáng bị lên án. * Liên hệ bản thân 4. Tổng kết vấn đề Câu 2 Hãy phân tích đoạn thơ dưới đây - đoạn thơ được cho là đặc sắc trong tác phẩm “Ánh trăng" (Nguyễn Duy), Ngữ văn 9, tập 1: ( ) Thình lình đèn điện tắt phòng buyn-đinh tối om vội bật tung cửa sổ đột ngột vầng trăng tròn Ngửa mặt lên nhìn mặt có cái gì rưng rưng như là đồng là bể như là sông là rừng Trăng cứ tròn vành vạnh kể chi người vô tình ánh trăng im phăng phắc đủ cho ta giật mình TP. Hồ Chí Minh, 1978 (Ngữ văn 9, Tập một, NXBGD 2005, trang 155-156) Phương pháp: phân tích, tổng hợp Cách giải: 1. Giới thiệu chung
4. nghĩa, thủy chung như ngày nào. Phép đảo ngữ “đột ngột” càng nhấn mạnh sự bất ngờ thức tỉnh sau một chặng đường dài lãng quên. => Đến đây người lính từng trải như Nguyễn Duy đã chợt nhận ra một điều: cuộc đời mỗi con người giống như một dòng chảy có những quanh co, uốn khúc nhưng phải qua những khúc quanh, qua những biến cố, con người mới nhận ra đâu là chân giá trị của cuộc sống. - Tình huống bất ngờ xảy đến khiến dòng chảy cuộc đời như ngừng lại, thời gian cũng như ngừng trôi trong cuộc gặp gỡ giữa hai tâm hồn, khi người và trăng mặt đối mặt. Con người như lặng đi trong nỗi xúc động mãnh liệt. Người đối diện với trăng trong tư thế có phần thành kính “ngửa mặt lên nhìn mặt "có cái gì rưng rưng” + Từ “mặt” là từ nhiều nghĩa, tác giả đối mặt vầng trăng hay cũng chính là đối diện đàm tâm, tự soi vào chính mình, soi vào quá khứ, nhìn một thời lãng quên vô tình, bạc bẽo. + Trong cuộc đối diện không lười đó, gặp lại người bạn tri kỉ thuở xưa, con người “rưng rưng” xúc động. “Rưng rưng” là cảm xúc dân trào đến nghẹn lời, đến muốn khóc. + Trong sự xúc động dâng cao đó, cả một quãng thời gian rất xa sống dậy: “Như là đồng là bể như là sông là rừng” Điệp ngữ “Như là”, phép liệt kê: đồng, sông, bể, rừng xuất hiện một lần nữa, cùng nhịp thơ nhanh như nhiều lớp sóng của hoài niệm ùa về. Phép so sánh để khẳng định cái khoảnh khắc “rưng rưng” ấy, chính là tuổi thơ êm đềm, là những năm tháng chiến đấu gian lao, vất vả, ở đó người luôn có trăng. => Khổ thơ là sự xúc động chân thành sâu lắng. Những suy ngẫm của tác giả.
5. - Luôn sống thủy chung, tình nghĩa, nghĩ nhớ công ơn thế hệ trước và những người giúp đỡ mình. - Sống độ lượng, bao dùng. - Luôn biết yêu thương, quan tâm với mọi người. 3. Tổng kết