Đề thi tuyển sinh vào Lớp 10 môn Ngữ văn năm 2021 - Sở GD và ĐT Bắc Kạn (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi tuyển sinh vào Lớp 10 môn Ngữ văn năm 2021 - Sở GD và ĐT Bắc Kạn (Có đáp án)

1. ĐỀ THI CHÍNH THỨC VÀO 10 MÔN: NGỮ VĂN – BẮC KẠN NĂM 2021 BIÊN SOẠN: BAN CHUYÊN MÔN PHẦN I (3.0 điểm) Đọc văn bản sau: TAY TRONG TAY Một ngày hè, tôi ngồi trên bãi biển và ngắm nhìn hai đứa trẻ đang chơi trên cát. Chúng say sưa xây một lâu đài có đủ ổng, tháp, hào và có cả khách tham quan. Khu công trình gần hoàn thành thì một cơn sóng lớn ập đến phá tan tất cả. Giờ thì chỉ còn một đống cát ướt mà thôi. Tôi tưởng bạn trẻ sẽ khóc vì sóng đã phá tan những gì chúng kỳ công xây dựng. Nhưng không? Chúng lại cùng chạy ra xa con nước, cười giòn, tay nắm tay và xây chung một lâu đài mới. Chúng đã dạy tôi một bài học quan trọng. Tất cả mọi thứ trong cuộc sống dù quý giá đến đâu thì cũng không khác gì những tòa lâu đài trên cát. Chỉ có tình yêu, tình bạn là vững bền. Trước sau gì thì cơn sóng cũng sẽ đến và mang đi tất cả những gì chúng ta cố công xây đắp. Nhưng bao giờ thì những cơn sóng sẽ đến? Không ai biết trước được! Chỉ biết rằng với những ai có được bàn tay của người khác để nắm chặt, để cùng chia sẻ những thành công, thất bại thì mới có thể cười vang và vượt qua khó khăn. (Theo Songdep xitrum.viet - Sống đẹp tập II, NXB Giáo dục, tr. 17) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản. Câu 2. Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong câu: "Chúng lại cùng chạy ra xa con nước, cười giòn, tay nắm tay và xây dựng một lâu đài mới". Câu 3. Em hiểu như thế nào về ý nghĩa nhan đề văn bản Tay trong tay? Câu 4. Thông điệp nào của văn bản có ý nghĩa nhất đối với em? II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm) Từ nội khung được gọi ra trong phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 7 - 10 câu) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của sự đồng cảm và sẻ chia trong cuộc sống. Câu 2 (5,0 điểm) Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nông, Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung, che đi những gì từ xa. Các anh cao xạ có nhìn thấy chúng tôi không? Chắc có, các anh ấy có những cái ống nhòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom, cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới. Quả bom nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Đầu này có vẽ hai vòng tròn màu vàng
2. HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT Phần I. Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản. Phương pháp: căn cứ các phương thức biểu đạt đã học. Cách giải: Phương thức biểu đạt chính: Tự sự. Câu 2. Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong câu: "Chúng lại cùng chạy ra xa con nước, cười giòn, tay nắm tay và xây dựng một lâu đài mới". Phương pháp: căn cứ các biện pháp tu từ đã học. Cách giải: Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu: Liệt kê. Câu 3. Em hiểu như thế nào về ý nghĩa nhan đề văn bản Tay trong tay? Phương pháp: phân tích, lí giải. Cách giải: Học sinh có thể trình bày theo quan điểm của mình, có lý giải. Gợi ý: Nhan đề “Tay trong tay” là một thành ngữ chỉ sự thân thiết, gắn bó, chia sẻ, đồng cảm vượt để cùng nhau vượt qua khó khăn thử thách. Câu 4. Thông điệp nào của văn bản có ý nghĩa nhất đối với em? Phương pháp: phân tích. Cách giải: Học sinh trình bày thông điệp ý nghĩa nhất với bản thân, giải thích tại sao. Gợi ý: - Thông điệp ý nghĩa nhất với em là thông điệp được nêu ra ở cuối bài: “Với những ai có được bàn tay của người khác thì mới có thể vượt qua khó khăn thử thách”.
3. - Đối với người ủng hộ: những người ủng hộ sẽ được an lòng, cảm thấy nhẹ nhàng, thanh thản và sống tốt hon. - Đồng cảm và chia sẻ đều mang lại lợi ích cho cả hai bên, giúp cho tinh thần của học trở nên thư thái và được yêu thương hơn. III. Kết đoạn: Nêu cảm nghĩ của em về đồng cảm và chia sẻ. - Đồng cảm và chia sẻ là một hành động tốt trong xã hội bây giờ. - Chúng ta hãy đồng cảm và chia sẻ để giúp những người xung quanh. Câu 2. Cảm nhận về nhân vật Phương Định trong đoạn trích trên. Từ đó nhận xét về vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ Phương pháp: phân tích, tổng hợp. Cách giải: 1. Mở bài - Giới thiệu vài nét về tác giả Lê Minh Khuê và truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi. + Lê Minh Khuê (1949) là nữ nhà văn gốc Thanh Hóa thuộc thế hệ những nhà văn bắt đầu sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống đế quốc Mĩ. + Những ngôi sao xa xôi là tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê nhà văn nữ chuyên viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ nơi tuyến đường Trường Sơn trong những năm chống Mĩ. - Giới thiệu khái quát về đoạn trích và nhân vật Phương Định. 2. Thân bài * Khái quát về tác phẩm Những ngôi sao xa xôi - Hoàn cảnh sáng tác: Tác phẩm được sáng tác vào những năm 1970 trong thời kì kháng chiến chống Mỹ vô cùng gian khổ, ác liệt. - Nội dung tác phẩm kể về 3 cô thanh niên xung phong có nhiệm vụ phá bom trong thời kì chúng Mỹ, dù công việc rất khó khăn và nguy hiểm nhưng họ vẫn lạc quan, yêu đời và có tinh thần trách nhiệm cao. * Giới thiệu nội dung đoạn trích và nêu cảm nhận chung về nhân vật Phương Định: Khung cảnh và công việc phá bom của Phương Định cùng hai nữ đồng đội ở một cao điểm trên đường mòn Trường Sơn đã được nhà văn tái hiện một cách chân thực và sinh động qua đoạn trích trên. Nhân vật Phương Định trong đoạn trích đã để lạ ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc bởi lòng quả cảm, không sợ hi sinh. a. Phân tích và cảm nhận về nhân vật Phương Định - Lý tưởng sống cao đẹp và tinh thần dũng cảm
4. miêu tả tâm lí nhân vật – tâm lí Phương Định đạt đến độ tinh tế nhất. Ngôn ngữ trần thuật qua nhân vật chính làm cho tác phẩm có giọng điệu, ngôn ngữ tự nhiên gần với khẩu ngữ, trẻ trung, nữ tính b. Vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ - Ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn con người Việt Nam trong lao động và trong chiến đấu. - Vẻ đẹp của các nhân vật đều mang màu sắc lí tưởng, họ là hình ảnh của con người Việt Nam mang vẻ đẹp của thời kì lịch sử gian khổ hào hùng và lãng mạn của dân tộc. - Sự dũng cảm, cương quyết, luôn luôn đối đầu với hiểm nguy và gian khó . Dám hy sinh tuổi trẻ của mình cho sự nghiệp giải phóng và xây dựng dân tộc. - Họ là những tấm gương điểm tựa để thế hệ trẻ hôm nay phấn đấu góp một phần sức lực của mình cho đất nước. ->Chính họ là những người đã viết nên những trang sử hào hùng về thời kì cả đất nước đứng lên. Cảm nhận về đặc sắc nghệ thuật - Nghệ thuật xây dựng hình tượng, miêu tả tâm lí và tính cách nhân vật sâu sắc - Ngôn ngữ trần thuật phù hợp, ngôn ngữ nhân vật trẻ trung, tự nhiên, giàu nữ tính - Ngôi kể thứ nhất, nhân vật tự kể khiến câu chuyện hiện lên chân thực, chi tiết, tỉ mỉ; đồng thời dễ dàng bộc lộ suy nghĩ, cảm xúc của mình. 3. Kết bài - Nêu đánh giá, cảm nhận của em về nhân vật Phương Định.