Đề thi tuyển sinh vào Lớp 10 THPT chuyên môn Ngữ văn - Năm học 2020-2021 - Sở GD và ĐT Nam Định (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi tuyển sinh vào Lớp 10 THPT chuyên môn Ngữ văn - Năm học 2020-2021 - Sở GD và ĐT Nam Định (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TRƯỜNG THPT CHUYÊN NAM ĐỊNH NĂM HỌC 2020-2021. Môn thi: NGỮ VĂN (chuyên) ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài: 150 phút. (Đề thi gồm: 02 trang) Phần I. Đọc - hiểu văn bản (2,5 điểm) Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu: NHỮNG ĐIỀU BÉ NHỎ Những giọt nước bé nhỏ, Những hạt bụi đang bay Đã làm nên biển lớn Và cả trái đất này. Cũng thế, giây và phút Ta tưởng ngắn, không dài, Đã làm nên thế kỷ, Quá khứ và tương lai. Những sai lầm nhỏ bé, Ta tưởng chẳng là gì, Tích lại thành tai họa, Làm ta chệch hướng đi. Những điều tốt nhỏ nhặt; Những lời nói yêu thương Làm trái đất thành đẹp Đẹp như chốn Thiên Đường. (Chuyến du hành của những giọt nước, Nhiều tác giả, NXB Kim Đồng, 2016)
2. I ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2,5 1 Những điều bé nhỏ được nhắc đến trong bài thơ là: 0,25 - Giọt nước - Hạt bụi - Giây - Phút - Sai lầm nhỏ bé - Điều tốt nhỏ nhặt - Lời nói yêu thương Lưu ý: + Chỉ ra đúng 05-07 từ/cụm từ: 0,25 điểm + Các trường hợp khác: không cho điểm 2 Chỉ ra và nêu hiệu quả của việc sử dụng các cặp từ ngữ, hình ảnh mang ý đối lập trong khổ thơ Chỉ ra các cặp từ ngữ, hình ảnh sau: 0,25 - Giọt nước bé nhỏ với biển lớn - Hạt bụi với trái đất Lưu ý: + Chỉ ra đúng 02 ý: 0,25 điểm + Các trường hợp khác: không cho điểm Hiệu quả: 0,75 - Làm nổi rõ giá trị của những điều nhỏ bé trong cuộc sống: có những điều nhỏ bé nhưng ý nghĩa lớn lao. - Lời thơ giàu hình ảnh, gợi sức liên tưởng cho người đọc. - Tạo tính triết lí sâu sắc cho khổ thơ và cả bài thơ. Lưu ý: Trả lời đúng 01 ý: 0,25 điểm (Chấp nhận những cách diễn đạt khác nhau, nếu đúng vẫn cho điểm tối đa) 3 Ý nghĩa của những điều bé nhỏ: 0,75 - Góp phần tạo nên những điều lớn lao, vĩ đại. - Kết nối, tạo nên chiều dài thời gian. - Tạo nên sự tốt lành, tuyệt diệu trong cuộc sống. Lưu ý: + Trả lời đúng 01 ý: 0,25 điểm (Chấp nhận những cách diễn đạt khác nhau, nếu đúng vẫn cho điểm tối đa) + Nếu học sinh chỉ nêu dẫn chứng trong văn bản: cho tối đa 0,25 điểm
3. trọng cho bản thân, cho xã hội; những người sợ hãi sai lầm mà không dám thực hiện dẫn tới bỏ qua cơ hội, cản trở sự phát triển. *Bài học và liên hệ: Cần thận trọng, hạn chế những sai lầm dù 0,5 nhỏ bé; không sợ hãi mà cần biết sửa chữa, rút kinh nghiệm từ những sai lầm, vấp ngã Cách cho điểm: - Điểm 2,5 -> 3,0: Đảm bảo các yêu cầu trên, có sức thuyết phục cao với lí lẽ và dẫn chứng phong phú, lập luận chặt chẽ, diễn đạt có giọng điệu. - Điểm 1,75 -> 2,25: Đảm bảo tương đối đầy đủ các yêu cầu trên, có sức thuyết phục, diễn đạt mạch lạc. - Điểm 1,0 -> 1,5: Đảm bảo các yêu cầu trên ở mức độ sơ sài, lập luận chưa thực sự thuyết phục, còn có một vài lỗi chính tả. - Điểm dưới 1,0: Chưa hiểu đúng vấn đề, thiếu sức thuyết phục, mắc nhiều lỗi chính tả, dùng từ, diễn đạt. - Điểm 0: Không làm hoặc lạc đề. 2 Giá trị của một tác phẩm nghệ thuật trước hết là ở giá trị tư 4,5 tưởng của nó. Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm sáng tỏ qua truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long (phần trích trong Ngữ Văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018). - Yêu cầu chung: Biết cách làm bài nghị luận văn học. Xác định đúng vấn đề nghị luận và vận dụng hợp lí kiến thức lí luận, văn học, sử dụng các thao tác lập luận để triển khai vấn đề thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; khi đánh giá bàn luận cần thể hiện rõ quan điểm của người viết. Kết cấu bài mạch lạc, đảm bảo bố cục 3 phần; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu; văn viết có giọng điệu. - Yêu cầu cụ thể: Học sinh có thể triển khai theo những cách khác nhau nhưng cần đảm bảo được các ý cơ bản sau: 1. Giới thiệu vấn đề nghị luận 0,5 Dẫn dắt giới thiệu vấn đề nghị luận, dẫn ý kiến, giới hạn phạm vi dẫn chứng. (Nếu không trích dẫn ý kiến trừ 0,25 điểm) 0,5 2. Trình bày hiểu biết về ý kiến - Giá trị tư tưởng của tác phẩm nghệ thuật: Là giá trị nội dung của tác phẩm, thể hiện qua những tư tưởng, tình cảm, suy tư, chiêm nghiệm của người nghệ sĩ về cuộc đời và con người cùng những thông điệp gửi tới người đọc. - Tác phẩm văn học phản ánh hiện thực khách quan thông qua lăng kính chủ quan của người nghệ sĩ. Tác phẩm chỉ có thể
4. Ý 2: Phân tích, chứng minh *Giá trị của truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa trước hết là ở chỗ tác 2,0 phẩm chứa đựng những tư tưởng và tình cảm đúng đắn, cao đẹp - Khái quát biểu hiện của giá trị tư tưởng trong tác phẩm: Truyện đã khẳng định, ngợi ca vẻ đẹp của những con người lao động bình thường và ý nghĩa của những công việc thầm lặng. (0,25 điểm) + Giá trị tư tưởng ấy được thể hiện qua hình tượng anh thanh niên, nhân vật chính của truyện - người lao động bình thường nhưng có những vẻ đẹp cao quý, đáng trân trọng: • Có lòng yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm cao với công việc. Những điều ấy giúp anh vượt qua được sự cô đơn, vắng vẻ, quanh năm suốt tháng một mình trên đỉnh núi cao không một bóng người. (0,5 điểm) (Học sinh cần làm rõ qua các dẫn chứng: hoàn cảnh sống và làm việc, công việc, ý thức thái độ với công việc của anh thanh niên ) • Có lí tưởng sống đẹp (0,25 điểm) (Học sinh cần làm rõ qua các dẫn chứng: tự nguyện sống và làm việc ở đỉnh Yên Sơn, những suy nghĩ đúng đắn về công việc và ý nghĩa của công việc với con người, với cuộc sống ) • Yêu đời, yêu người, khiêm tốn (0,5 điểm) (Học sinh cần làm rõ qua các dẫn chứng: cách sắp xếp cuộc sống; thái độ, hành động đối với mọi người khi được gặp gỡ; cách trả lời ông họa sĩ về chuyện thèm người, về việc họa sĩ muốn vẽ chân dung anh ) + Giá trị tư tưởng của truyện còn được thể hiện qua những nhân vật khác (0,25 điểm) Đó là ông họa sĩ đam mê sáng tạo; cô kĩ sư với nhiệt tình tuổi
5. Cách cho điểm: - Điểm từ 4,0 -> 4,5: Đảm bảo đầy đủ hoặc chưa thật đầy đủ các yêu cầu nêu trên nhưng có ý sâu sắc; biết vận dụng kiến thức lí luận linh hoạt, văn viết mạch lạc, có cảm xúc và hình ảnh. - Điểm từ 3,0 -> 3,75: Đảm bảo tương đối đầy đủ các yêu cầu trên; phân tích tác phẩm chưa thật thuyết phục, nhưng có ý kiến đánh giá đúng dù chưa thật sâu sắc. - Điểm 2,0 -> 2,75: Đảm bảo các yêu cầu trên ở mức độ sơ sài, chưa biết phân tích định hướng tác phẩm; chưa biết đánh giá; văn còn lủng củng, nhiều lỗi chính tả, dùng từ đặt câu. - Điểm dưới 2,0: Chưa hiểu đúng ý kiến, phân tích tác phẩm một cách chung chung, thiếu thuyết phục; văn viết sai nhiều lỗi, trình bày cẩu thả. - Điểm 0: Không làm bài hoặc lạc đề. Lưu ý chung: - Sau khi chấm điểm từng câu, giám khảo cân nhắc để cho điểm toàn bài một cách hợp lí, đảm bảo đánh giá đúng trình độ thí sinh, khuyến khích sự sáng tạo. - Điểm toàn bài lẻ đến 0,25 điểm, không làm tròn. Hết