Đề thi tuyển sinh vào Lớp 10 THPT môn Ngữ văn - Năm học 2020-2021 - Sở GD và ĐT Bắc Ninh (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi tuyển sinh vào Lớp 10 THPT môn Ngữ văn - Năm học 2020-2021 - Sở GD và ĐT Bắc Ninh (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 TỈNH BẮC NINH NĂM HỌC: 2020- 2021 ĐỀ CHÍNH THỨC ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN (Đề thi gồm có 01 trang) Thời gian làm bai: 120 phút (Không kể thời gian phát đề) Câu 1. (3,0 điểm) Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới: Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá Tôi với anh đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau Súng bên súng, đầu sát bên đầu Đêm rét chung chăn thành đôi tri kĩ. Đồng chí! (Ngữ Văn 9, tập một) a. Đoạn thơ trên được trích trong tác phẩm nào? Tác giả là ai? b. Trong đoạn thơ trên, quê hương của những người lính được miêu tả qua các từ ngữ, hình ảnh nào? c. Nêu ngắn gọn những cơ sở hình thành tình đồng chí trong đoạn thơ trên. d. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ hoán dụ và điệp ngữ được sử dụng trong câu thơ: “Súng bên súng, đầu sát bên đầu” Câu 2. (2,0 điểm) Anh (chị) hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 từ) trình bày suy nghĩ về sự cần thiết phải có tính tự lập đối với giới trẻ trong cộng đồng. Câu 3. (5,0 điểm) Cảm nhận của anh (chị) về nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích sau: Anh hạ giọng, nửa tâm sự, nửa đọc lại một điều rõ ràng đã ngẫm nghĩ nhiều: - Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao xa, cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ như vậy nữa. Vả, khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng đội dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất. Còn người thì ai mà chả “thèm” hở bác? Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc? Đấy, cháu tự nói với cháu thế đấy. Bác lái xe đi, về Lai Châu cứ đến đây dừng lại một lát. Không vào giờ “ốp” là cháu chạy xuống chơi, lâu thành lệ. Cháu bổng dưng tự hỏi: Cái nhớ xe, cái nhớ người ấy thật ra là cái gì vậy? Nếu là nỗi nhớ phồn hoa đô hội thì xoàng. Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe,
2. + Nếu không thể tự mình lựa chọn, hành động thì khi không có sự hỗ trợ của người khác ta sẽ không tồn tại được + Tuy nhiên, sự độc lập không có nghĩa là bác bỏ sự góp ý của người thân, mà cần có sự trao dồi, lắng nghe. + Độc lập cũng không có nghãi là tồn tại riêng, không quan hệ, giúp đỡ bạn bè, người thân, mà ta cần cân bằng chúng. -Liên hệ thực tế cuộc sống hiện nay (lấy dẫn chứng cụ thể) Kết đoạn -Tóm lược lại nội dung bài viết, 1 lần nữa khẳng định sự cần thiết phải có tính tự lập đối với giới trẻ trong cuộc sống. 1. Giới thiệu chung Nói đến các tác phẩm viết về cuộc sống mới hòa bình, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, thật thiếu sót nếu như không nhắc đến thiên truyện "Lặng lẽ Sa Pa" của nhà văn Nguyễn Thành Long. Tác phẩm đã khắc họa 1 cách chân thực vẻ đẹp của con người lao động trong thời kì ấy mà tiêu biểu là nhân vật anh thanh niên thông qua đoạn trích "Hồi chưa vào nghề cho bác vẽ hơn”. 2. Phân tích a. Khái quát chung - Tác phẩm được sáng tác năm 1970, trong chuyến đi thực tế của tác giả ở Lào Cai, in trong tập “Giữa trong xanh” (1972). “Lặng lẽ Sa Pa” kể về cuộc gặp gỡ tình cờ giữa các nhân vật: ông họa sĩ già, cô kỹ sư trẻ, bác lái xe và anh thanh niên làm khí tượng trong vòng nửa giờ trên đỉnh núi Yên Sơn khi xe dừng lại - hình ảnh tiêu biểu cho những người lao động trong công cuộc xây dựng đất nước sau chiến tranh. - Nội dung đoạn trích: Đoạn trích là những chia sẻ, suy nghĩ của anh thanh 3 niên về chính công việc của mình, về ý nghĩa công việc. Qua đó làm toát lên vẻ đẹp phẩm chất ở anh. b. Phân tích: * Hoàn cảnh sống và làm việc: -Hoàn cảnh sống: hoàn cảnh sống khá đặc biệt. - Công việc: Đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất phục vụ sản xuất và chiến đấu công việc tuy không nặng nhọc nhưng đòi hỏi tỉ mỉ, chính xác và phải có tinh thần trách nhiệm cao. * Tính cách, phẩm chất: - Anh có lòng yêu nghề, thấy được công việc thầm lặng của mình là có ích cho cuộc sống "khi ta làm việc, ta với công viêcj là đôi, sao gọi là một mình được", - Anh rất yêu thích sách (thể hiện qua lời nói với cô kĩ sư). - Một người sống có lý tưởng, có trách nhiệm. Anh ý thức một cách rất rõ ràng: Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc? - Anh sống cởi mở, chân thành, quý trọng tình cảm con người, "thèm người". - Sống thành thực, khiêm tốn