Đề thi tuyển sinh Lớp 10 THPT môn Ngữ văn năm 2022 - Sở GD và ĐT Quảng Trị (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi tuyển sinh Lớp 10 THPT môn Ngữ văn năm 2022 - Sở GD và ĐT Quảng Trị (Có đáp án)

1. ĐỀ THI VÀO LỚP 10 QUẢNG TRỊ 2022 THỜI GIAN: 120 PHÚT I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu: Nằm trong tiếng nói yêu thương Nằm trong tiếng Việt vấn vương một đời. Sơ sinh lòng mẹ đưa nôi Hồn thiêng đất nước cũng ngồi bên con. Tháng ngày con mẹ lớn khôn, Yêu thơ, thơ kể lại hồn ông cha, Đời bao tâm sự thiết tha Nói trong tiếng nói lòng ta thuở giờ (Trích Nằm trong tiếng nói yêu thương - Huy Cận, Trời mỗi ngày lại sáng, NXB Văn học, 1958, tr.101) Câu 1. (1,0 điểm) Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào? Câu 2. (1,0 điểm) Chỉ ra 02 biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn trích. Câu 3. (1,0 điểm) Xác định nội dung của đoạn trích trên.
2. ĐÁP ÁN THAM KHẢO Câu 1. (1,0 điểm) Đoạn trích trên được viết theo thể thơ bát Câu 2. (1,0 điểm) 02 biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn trích: điệp từ (nằm trong), nhân hoá (hồn thiêng đất nước ngồi, thơ kể) Câu 3. (1,0 điểm) Nội dung của đoạn trích trên: tiếng Việt gắn liền với con người Việt Nam từ thuở sơ sinh đến lúc trưởng thành. II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm): ĐANG CẬP NHẬT Câu 2. (5,0 điểm) Đề bài: Cảm nhận về nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê. I. Mở bài (trực tiếp) - Lê Minh Khuê là nhà văn thuộc thế hệ những tác giả bắt đầu sáng tác trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. - Với tài năng và sự tìm tòi, khám phá của mình, bà sớm gặt hái được nhiều thành công về mảng đề tài là cuộc sống chiến đấu của những thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn. - “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của Lê Minh Khuê. - Nhân vật chính trong tác phẩm - Phương Định - là nhân vật để lại cho người đọc nhiều ấn tượng đẹp. Dàn ý Phân tích nhân vật Phương Định II. Thân bài 1. Hoàn cả n h s ống và ch iế n đấ u đầy gia n k hổ: - Phương Định cùng những người đồng đội củamình ở trong một cái hang dưới chân cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, nơi tập trung nhiều nhất bom đạ n, sự nguy hiểm và ác liệt, từng ngày từng giờ phải đối mặt với bom rơi, đạn nổ. Có biết bao thư ơng tích vì bom đạn giặc: “Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường khô ng có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cá i thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất”. Đó là hiện thực đầy mùi chiến tran h, không có màu xanh của sự sống, chỉ thấy thần chết luôn rình rập. - Công việc của các cô đặc biệt nguy hiểm. Họ phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch để đo và ước tính khối lượng đất đá lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. - Nhiệm vụ của họ thật quan trọng nhưng cũng đầy gian khổ, hi sinh, phải mạo hiểm với c ái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi sự dũng cảm và bình tĩnh hết sức. 2. Vẻ đẹ p c ủa P hư ơ ng Đ ị nh Cuộc sống gian khổ giữa chiến trường ác liệt, công việc đầy nguy hiểm và luôn phải đối mặt với cái chết, nhưng Phương Định vẫn giữ được sự hồn nhiên, trong sáng của tuổi trẻ, luôn thể hiện tinh thần dũng cảm không sợ hi
3. Cô lo lắng cho chị Thao và Nho lên cao điểm chưa về đến nỗi “nói như gắt vào máy” khi đại đội trưởng hỏi tình hình. Cô hiểu chị Thao và Nho như biết về những chị em ruột thịt. Đó là chị Thao sợ máu và vắ t nhưng khi chiến đấu lại rất dũng cảm. Trong cuộc việc, ai cũng gờm chị bởi sự bình tĩnh, cươn g quyết, táo bạo. Với Nho, cô em út của tổ trinh sát thì Phương Định rất muốn bế trên tay “trông nói nhẹ mát như một que kem trắng. Biết bao trìu mến, yêu thương trong cái nhìn ấy. Khi Nho b ị thương, cô vỗ về và chăm sóc như một người y tá: “moi đất, bế Nho đặt lên đùi”, “rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than”, “tiêm cho Nho” rồi “pha sữa trong cái ca sắt ”. Đặc biệt, cô dành tình yêu và niềm cảm phục cho tất cả những chiến sĩ mà cô gặp ngày đê m trên con đường ra mặt trận. Với cô “những người đẹp nhất, thông minh, cam đảm và cao thượn g nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ”. - > Tình đồng chí đồng đội của Phương Định thật thiêng liêng, cao cả và đáng quý! Chính điều đó đã tiếp thêm sức mạnh cho cô để cô hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. c. Tí n h hồ n nh iê n, mơ mộ ng, và ti n h ng hịc h c ủa P hư ơ ng Đ ị n h: Nét nổi bật và cũng là điểm hấp dẫn nhất ở Phương Định chính là vẻ đẹp của một tâm hồn trong sáng, hồn nhiên và mơ mộng. PhươngĐịnh là nữ sinh của thủ đô thanh lịch bước vào chiến trường. Cô có một thời học sinh – c ái thời áo trắng ngây thơ, hồn nhiên và vô tư sống bên mẹ trong một căn buồm nhỏ ở một đường phố yên tĩnh. Những hoài niệm của cô về thời học trò thật đáng yêu, luôn sống trong cô ngay giữ a chiến trường dữ dội. Nó vừa là niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến tranh. - Sau những giây phút căng thẳng ở cao điểm, xong việc là thở phào chạy vào hang, là sà ngay vào một thế giới khác – thế giới con gái với những mơ mộng: nằm dài trên nền ẩm, lười biế ng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ, có thể nghe, có thể nghĩ ngợi lung tung Phư ơng Định mê hát và thích nhiều bài hát: những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đườ ng mặt trận; thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng; thích Ca- chiu- sa của hồng quân Liên Xô; thích ngồi bó gối mơ màng trước lời bài hát dân ca Ý trữ tình Thíc h hát, Phương Định còn bịa ra lời mà hát, ngồi dựa vào thành đá và khe khẽ hát. Rõ ràng, thích há t là nét tâm lí của thời đại – cái thời tiếng hát át tiếng bom, nhưng đây cũng là nét cá tính ở Phương Định hé lộ vẻ đẹp phong phú của tâm hồn. Trong tiếng hát, có ý thức về lý tưởng, có khao khát về quê hương, tình yêu của tuổi trẻ và có cả khát vọng được trở v ề cuộc sống thanh bình. - Cũng như bao cô gái mới lớn, Phương Định rất nhạy cảm và quan tâm đến nguvanthcs. com hình thức của mình. Phương Định đẹp với “hai bím tóc dày tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn” và “đôi mắt nâunâu dài dài haynheo lại như chói năng, hay có cá i nhìn xa xăm”. Biết mình đẹp, cô thích ngắm mình trong gương, có chút kiêu ngầm khi biết mình được các anh pháo thủ và lái xe thăm hỏi. Cô vui và tự hào về điều đó nhưng không hay biểu lộ t ình cảm của mình mà thường rỏ ra kín đáo giữa đám đông. Lê Minh Khuê đã rất tinh tế khi phát hiện ra cái nét tâm lí kiêu ngầm ấy ở Phương Định. Đó là cái kiêu ngầm của một cô gái trẻ có ý t hức sâu sắc về vẻ đẹp cuộc sống. Chính nét tâm lí rất đời thường, rất con gái này khiến nhân vật Phương Định càng trở nên gần gũi, chân thực và đáng yêu. - Vẻ đẹp tâm hồn Phương Định ngời sáng nhất khi cơn mưa đá bất ngờ ập đến. Chỉ một c ơn mưa đá mà bao ngột ngạt, căng thẳng, hiểm