Đề thi tuyển sinh vào Lớp 10 THPT chuyên Lê Hồng Phong môn Ngữ văn - Năm học 2021-2022 - Sở GD và ĐT Nam Định (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi tuyển sinh vào Lớp 10 THPT chuyên Lê Hồng Phong môn Ngữ văn - Năm học 2021-2022 - Sở GD và ĐT Nam Định (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 NAM ĐỊNH TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÊ HỒNG PHONG NĂM HỌC 2021-2022. Môn thi: NGỮ VĂN (chuyên) Thời gian làm bài: 150 phút. (Đề thi gồm: 02 trang) Phần I. Đọc - hiểu văn bản (2,5 điểm) Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu: Tôi đã được gì? Tôi đã được trở thành người có ích. Nhưng không phải chỉ đơn thuần là một người dân có ích. Tôi đã cùng các thi sĩ tiền chiến khác, và hàng bao thi sĩ trẻ xuất hiện về sau, là một người cầm bút có ích, làm thơ có ích. Tôi yêu Baudelaire từ bé, yêu tác giả Ác hoa (Fleurs du mal), từ tuổi hoa niên cho đến bây giờ, nhưng mãi sau khi vào Đảng tôi mới hiểu ông. Baudelaire viết, và câu này Aragon trích lại trong khi đề tựa cho Eluard: “Vĩ đại thay là sứ mệnh thi ca. Trong ngục tối, thơ trở thành quật khởi, bên cửa sổ bệnh viện, thơ là khao khát và hi vọng lành bệnh. Thơ không phải chỉ nhìn nhận mà còn tu sửa. Ở mọi nơi, thơ phủ nhận bất công. Hỡi nhà thơ thiên sứ, hãy cất lời ca và đi tới tương lai. Lời ca của người là phản ánh niềm tin và hi vọng của nhân dân”. Tôi tưởng tôi đánh mất Baudelaire với cách mạng rồi không ngờ tôi lại được lại ông như thế đó. Được lại Verlaine vì ông là trưởng ban kiểm duyệt của Ba Lê Công xã, sau này tôi mới hay. Được Rimbaud, ông không chỉ là kẻ lái “Con thuyền say”, ông là một chiến sĩ công xã đấy. Được lại Nguyễn Du, vì khi Đảng kỉ niệm hai trăm năm ngày mất của ông, tôi mới đánh giá hết giá trị nhân đạo của “Truyện Kiều”. So với “Bất tri tam bách dư niên hậu” thì nhanh được một trăm năm trời đấy. (Trích Mất nỗi đau riêng và được cái vui chung – Tập tiểu luận Từ gác Khuê văn đến quán Trung tân, Chế Lan Viên, tr 34-35, NXB Tác phẩm mới, 1981) Câu 1. Ghi lại tên tác giả của Ác hoa và tác giả của Truyện Kiều. Câu 2. Theo người viết, nhân vật xưng tôi đã được gì, khi gắn bó với Đảng, với cách mạng và nhân dân?
2. Năm học 2021– 2022 Môn: NGỮ VĂN (chuyên) (Hướng dẫn chấm gồm 06 trang) Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2,5 1 Ghi lại tên tác giả của Ác hoa và tác giả của Truyện Kiều. 0,5 - Baudelaire là tác giả của Ác hoa/Baudelaire - Ác hoa - Nguyễn Du là tác giả của Truyện Kiều/Nguyễn Du - Truyện Kiều HDC + Chỉ ra đúng mỗi tên tác giả cho mỗi tác phẩm: 0,25 điểm + Các trường hợp khác: 0,0 điểm 2 Theo người viết, nhân vật xưng tôi đã được gì, khi gắn bó với Đảng, 0,75 với cách mạng và nhân dân? - là một người dân có ích/là một người cầm bút có ích/làm thơ có ích - thấy được Baudelaire, Verlaine Rimbaud cũng là chiến sĩ trên mặt trận văn hóa/gắn bó với sứ mệnh cách mạng/ máu thịt với nhân dân. - đánh giá hết giá trị nhân đạo của “Truyện Kiều” HDC + Chấp nhận cách diễn đạt khác nhưng phải đảm bảo yêu cầu nội dung nêu trên. + Đúng 01 ý: 0,5 điểm + đúng từ 02 ý trở lên: 0,75 điểm + Không tìm thấy thông tin hoặc tìm sai nội dung: 0,0 điểm 3 Các cụm từ, câu văn: “bên cửa sổ bệnh viện, thơ là khao khát và hi 0,5 vọng lành bệnh”; “thơ phủ nhận bất công”, thể hiện sứ mệnh nào của thơ ca? - “bên cửa sổ bệnh viện, thơ là khao khát” – điểm tựa tinh thần/đem đến niềm lạc quan, hi vọng, cho con người. - “thơ phủ nhận bất công” – nhận rõ và đấu tranh chống lại bất công, cái xấu, cái ác/bảo vệ con người trước những bất công, cái xấu, cái ác/bảo vệ công lí, lẽ phải, những giá trị nhân văn/ HDC + Chấp nhận cách diễn đạt khác nhưng phải đảm bảo yêu cầu nội dung nêu trên. + Mỗi ý đúng: 0,25 điểm + Không làm hoặc hiểu sai nội dung: 0,0 điểm Lưu ý: nếu thí sinh nêu sứ mệnh chung của thơ văn cho cả hai cụm từ, câu văn: 0,25 điểm. 4 Nếu chọn “Trong ngục tối, thơ trở thành quật khởi” vào vận dụng, 0,75 anh/chị sẽ liên hệ mở rộng cho “Có những phút ngã lòng/Tôi vịn vào câu thơ mà đứng dậy” (Phùng Quán), hay “Sắc đẹp câu thơ cũng phải đấu tranh cho chân lí” (Chế Lan Viên)? Vì sao?
3. lập văn bản) + Lí giải tại sao lại lựa chọn? (do bản chất giao tiếp có sự kế thừa; lời người khác có thể là nền tảng/thành tựu của xã hội, là điểm tựa/tiền đề cho sự phát triển; mượn lời người khác thể hiện sự ham học hỏi, trân trọng quá khứ, tôn vinh người mở đường khai sáng, trí tuệ uyên bác; thể hiện khả năng vận dụng lan tỏa giá trị đã có/đã xác lập; lấy dẫn chứng tiêu biểu). Lưu ý: HS có thể lập luận phản đề khi cắt nghĩa, lí giải vì sao không chọn nói lời riêng. + Bản thân vận dụng sự lựa chọn đó như thế nào vào trong cuộc sống? (mượn lời hay, ý đẹp, tư tưởng tiến bộ, biết chọn thầy để theo, chọn nội dung để học hỏi, tôn trọng bản quyền/quyền sở hữu; vận dụng linh hoạt sáng tạo (mượn đúng, đủ, vừa độ, trích dẫn nguồn chính xác, với mục đích tốt đẹp ) - Nếu lựa chọn ý kiến khác: sử dụng linh hoạt giữa nói lời riêng và mượn lời kẻ khác. + Hiểu nói lời riêng, mượn lời kẻ khác là gì? + Đề xuất ý kiến của bản thân và lí giải. (Lựa chọn sử dụng linh hoạt nói lời riêng và mượn lời kẻ khác. Vì chúng biện chứng bổ sung cho nhau, khắc phục được những hạn chế, phát huy được tối đa các thế mạnh của từng vấn đề lấy dẫn chứng tiêu biểu). + Bản thân vận dụng sự lựa chọn đó như thế nào vào trong cuộc sống? (học hỏi qua lời người khác về kiến thức/tư tưởng, cách thức/phương thức; nỗ lực phát huy bản thân, đam mê vận dụng, khám phá, trải nghiệm, lao động sáng tạo ) HDC - Chấp nhận cách diễn đạt khác nhau nhưng đảm bảo nội dung. - Giải thích/hiểu đúng: 0,25 điểm - Cắt nghĩa lí giải vì sao: 1,25 điểm - Vận dụng: 0,5 điểm. 4. Sáng tạo, chính tả 0,5 Cách cho điểm: - Điểm 2,5 -> 3,0: Đảm bảo các yêu cầu trên, có sức thuyết phục cao với lí lẽ và dẫn chứng phong phú, lập luận chặt chẽ, diễn đạt có giọng điệu. - Điểm 1,75 -> 2,25: Đảm bảo tương đối đầy đủ các yêu cầu trên, có sức thuyết phục, diễn đạt mạch lạc. - Điểm 1,0 -> 1,5: Đảm bảo các yêu cầu trên ở mức độ sơ sài, lập luận chưa thực sự thuyết phục, còn có một vài lỗi chính tả. - Điểm dưới 1,0: Chưa hiểu đúng vấn đề, thiếu sức thuyết phục, mắc nhiều lỗi chính tả, dùng từ, diễn đạt. - Điểm 0: Không làm hoặc lạc đề. 2 Thơ không phải chỉ nhìn nhận mà còn tu sửa. 4,5 Anh/Chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm rõ sự nhìn nhận và tu sửa của thơ ca đối với con người và cuộc sống, đã được chuyên chở trong bài Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận (Ngữ Văn 9, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018).
4. 3.3. Cắt nghĩa, lí giải, làm rõ ý kiến qua việc phân tích có định hướng tác phẩm. - “Đoàn thuyền đánh cá” thể hiện sự nhìn nhận thấu thị của thi ca + nhận thấy sự trù phú, huy hoàng của thiên nhiên đất nước qua vẻ đẹp biển Hạ Long: bao la hùng vĩ; thơ mộng huyền diệu; giàu có, phong phú, dồi dào; hiền từ, hào phóng ban tặng sản vật cho con người (Thí sinh lựa chọn dẫn chứng văn bản, phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong việc thể hiện nội dung, hướng tới làm rõ ý kiến) + nhận thấy vẻ đẹp của con người mới trong công cuộc xây dựng đất nước: con người với tâm thế chủ động, trạng thái lao động hăng say, miệt mài; qua thái độ lạc quan, tâm hồn phơi phới niềm vui, niềm tin; qua thành quả lao động tập thể (Thí sinh lựa chọn dẫn chứng văn bản, phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong việc thể hiện nội dung, hướng tới làm rõ ý kiến) Lưu ý: Ý nhìn nhận cho 1,25 điểm (ý 1: 0,5 điểm, ý 2: 0,75 điểm) - “Đoàn thuyền đánh cá” thể hiện sự tu sửa - thanh lọc, dự báo, dẫn đường đến xứ sở cái đẹp của thi ca + Với thi sĩ ++ cần “đôi mắt mới”/cách nhìn mới về vị thế của con người lao động với cách mạng và công cuộc dựng xây đất nước: người lao động là trung tâm, là người làm chủ qua việc đặt con người trong lao động, gắn với công cuộc dựng xây đất nước, với thiên nhiên bằng hình ảnh tráng lệ, cảm hứng vũ trụ, lãng mạn cách mạng (Thí sinh lựa chọn dẫn chứng, phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong việc thể hiện nội dung, chú ý so sánh với cách nhìn về người lao động trước cách mạng của người nghệ sĩ, hướng tới làm rõ ý kiến). ++ xác định đúng vị trí/chỗ đứng của người cầm bút trong mối quan hệ với hiện thực/nhân dân và cách mạng: là người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa/gắn bó với vận mệnh của dân tôc, cùng máu thịt với nhân dân, nói lời riêng mà thấu triệu tâm hồn, “mất nỗi đau riêng và được niềm vui chung”/từ thung lũng đau thương đến cánh đồng vui/từ phù du đến phù sa/từ lẻ loi tách biệt xa cách đến gắn bó tin tưởng (chú ý phân tích hoàn cảnh sáng tác, đại từ nhân xưng “ta”, giọng thơ, sự vận động không gian và thời gian, hình ảnh mở đầu và kết thúc; có thể so sánh liên hệ với các sáng tác cùng thời, với tác phẩm trước cách mạng) + Bạn đọc cần thái độ đúng về người lao động, niềm tin với cách mạng, công cuộc xây dựng đất nước từ đó có thái độ sống tích cực, sống có trách nhiệm, lao động sáng tạo (chú ý phân tích cảnh lao động tập thể - tâm thế, trạng thái lao động, thành quả lao động, hình ảnh kết thúc, nhịp thơ). Lưu ý: Ý tu sửa cho 0,75 điểm (ý 1: 0,5 điểm, ý 2: 0,25 điểm) 3.4. Bình luận: - Khẳng định tính đúng đắn của ý kiến. Muốn là thơ ca, là nghệ thuật thì trước tiên thơ ca phải là cuộc đời, vì cuộc đời, hướng tới cuộc đời và con người. - Bài thơ góp phần làm sáng rõ những chức năng của thơ ca qua một